Đây
là một loài Phong lan thân dài từ 50-90 cm có nhiều đốt. Lá dài 8-11
cm, rộng 3-4 cm. Hoa to khoảng 5-6 cm, từ 1-3 chiếc mọc trên các đốt của
thân cây đã rụng lá, nở vào cuối Đông và đầu mùa Xuân, tàn trong 2-3
tuần lễ và hơi thơm.
1. Tên tiếng Việt: Lan Hoàng Thảo Ngũ Tinh, u lồi, tứ bảo sắc
2. Tên Khoa học: Dendrobium wardianum (Warner)
Cách đây khoảng 10 năm, tại gian hàng bán lan của người Thái quen
thuộc có bán mấy cây lan Dendrobium không tên. Thấy một cây lan lạ dài
chừng 80-90 phân với chừng 20 chiếc nụ trông khác hẳn với cây Dã hạc
Dendrobium anosmum hay Hạc vĩ Dendrobium aphyllum. Giá bán từ 50-70$,
thấy tôi có vẻ ngần ngừ, người bán bèn cho tôi một giá đặc biệt 50$ cho
cây lớn nhất.
Đến khi hoa nở, tra cứu trong sách vở mới biết cây lan này có tên khoa
học là Dendrobium wardianum(Warner). Theo các tài liệu cũ, trong thời
gian từ năm 1864-1874, John Day đã nhập cảng hàng trăm cây lan này từ
Bhutan vào Anh Quốc. Vào thời đó cây lan Den. wardianum được các nhà sưu
tập hoa lan ưa chuộng đến nỗi trong trong cuộc bán đấu giá vào năm
1884, một cây lan được bán với giá 150 bảng Anh, tương đương với 6000
bảng bây giờ, tính ra sơ sơ mới có 9.434 USD.
Cũng trong sách vở William J Hooker (1785-1865) cho là cây này giống với
cây Dendrobium falconeri và cho là một biệt dạng và ngay đến bây giờ
cũng không có ai cải chính vẫn còn ghi chú là đồng danh (synonym).
Trên thực tế, thân cây Den. wardianum to như ngón tay còn thân cây Den.
falconneri chỉ lớn như chiếc kim đan. Den. wardianum lá lớn, Den.
falconeri lá nhỏ như lá cỏ, còn bông hoa chỉ hơi giống nhau một chút về
mầu sắc.
Dendrobium wardianum mọc suốt từ Bhutan, Miến Điện, Tây Nam tỉnh Vân Nam
và Thái Lan. Trong các núi rừng Việt nam từ Lào Cai, Lai Châu, Sơn la,
Hòa Bình, Ninh Bình, Cúc Phương, đều có giống lan này.
Đây là một loài Phong lan thân dài từ 50-90 cm có nhiều đốt. Lá dài 8-11
cm, rộng 3-4 cm. Hoa to khoảng 5-6 cm, từ 1-3 chiếc mọc trên các đốt
của thân cây đã rụng lá, nở vào cuối Đông và đầu mùa Xuân, tàn trong 2-3
tuần lễ và hơi thơm.
CÁCH TRỒNG: Cách trồng Dendrobium cũng giống như Dendrobium nobilehay Dendrobium anosmum nghĩa là:
NHIỆT ĐỘ
Lan ưa trồng trong nhiệt độ vào mùa hè ban ngày từ 85-88°F (30- 31°C)
ban đêm khoảng 66-67°F (19-20°C) với sự cách biệt giữa ngày và đêm
12-16°F (7-9°C)
Mùa đông, ban đêm cần lạnh xuống 45-50°F (7-10°C)
ÁNH SÁNG: Lan ưa ánh sáng khoảng 3500-4500 ánh nến, nghĩa là nhiều ánh sáng hơn Cattleya.
ĐỘ ẨM: Ẩm độ ưa thích khoảng 80% vào mùa hè và 50% vào mùa đông.
TƯỚC NƯỚC: Khi cây non bắt đầu ra rễ, tưới nhiều nước và không bao giờ
để khô. Bớt tưới vào mùa thu khi cây đã ngừng tăng trưởng và ngưng hẳn
vào mùa đông, nhưng giữ độ ẩm cho cao hoặc thỉnh thoảng phun nước cho
thân cây khỏi bị teo lại.
BÓN PHÂN: Bón phân 30-10-10 với dung lượng 1/2 thìa cà phê cho 4 lít
nước vào mùa xuân và hè. Từ tháng 9 đổi sang 10-30-20 với 1 thìa cà phê
cho 4 lít nước. Ngưng bón phân vào mùa đông.
THAY CHẬU: Nên thay chậu vào lúc hoa vừa tàn hay khi cây bắt đầu mọc rễ.
Lan ưa trồng trong chậu đất chật hẹp với các vật liệu dễ thoát nước
hoặc trồng trên miếng thân cây dương xỉ. Nếu trồng như vậy cần phải có
độ ẩm cao và mùa hè phải tưới mỗi ngày ít nhất là một lần.
THỜI GIAN NGỦ NGHỈ: Bắt đầu mùa đông thời là thời gian cây cần ngủ nghỉ.
Trong thời gian này không tưới nước và bón phân, ngoại trừ phun sương
khi độ ẩm xuống thấp dưới 40%. Thời gian này lan cần lạnh dưới 50°F
(10°C) trong khoảng 3 tháng. Nếu lạnh xuống dưới 32°F hay (0°C) một vài
giờ cũng không sao, nhưng trường hợp này nên tránh. Vào cuối Đông đầu
Xuân, khi lan bắt đầu ra nụ, hãy tưới sơ qua và tránh đọng nước vào ban
đêm.
Placentia 5-2009; BÙI XUÂN ĐÁNG; hoalanvietnam.org
