Nấm đối kháng Trichodemar

Nấm đối kháng Trichodemar

Loại nấm này lúc đầu phát triển trên giá thể gỗ ghép lan. Rất nhiều giống Trichoderma có khả năng kiểm soát tất cả các loài nấm gây bệnh khác.

Loại nấm này lúc đầu phát triển trên giá thể gỗ ghép lan, do sự thiếu hiểu biết nên tôi dùng Physan 20 tiêu diệt hết. Sau này mới thấy là mình thật dại dột. Để mà dùng từ ngữ nói cho các bạn biết hình thù nó thế nào thì đúng là không tưởng. Vì thế tôi đề nghị bạn xem hình!

Hiện nay, nấm Trichoderma ít nhất 33 loài.

Rất nhiều giống Trichoderma có khả năng kiểm soát tất cả các loài nấm gây bệnh khác. Tuy nhiên một số giống thường có hiệu quả hơn những giống khác trên một số bệnh nhất định. Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy, nấm Trichoderma giết nhiều loại nấm gây thối rễ chủ yếu như: Pythium, Rhizoctonia và Fusarium.

Quá trình đó được gọi là: ký sinh nấm (mycoparasitism). Tricoderma tiết ra một enzym làm tan vách tế bào của các loài nấm khác. Sau đó nó có thể tấn công vào bên trong loài nấm gây hại đó và tiêu thụ chúng. Chủng sử dụng trong T-22 tiết ra nhiều enzym chính yếu, endochitinase, hơn các chủng hoang dại, do đó, T-22 sinh trưởng tốt hơn và tiết ra nhiều enzym hơn các chủng hoang dại. Sự kết hợp này cho phép nó bảo vệ vùng rễ của cây lan chống lại các loại nấm gây thối rễ, đốm lá, thối đen trên lan.

Nếu có nấm này mọc trên giá thể hay thậm chí mọc trên rễ lan của bạn, thì cứ kệ nó đi nhé.

Hiện nay thị trường còn có bán cả loại nấm này để bón cho đồng ruộng và trộn với chất trồng.

Read More

Nấm mảng trắng, nấm mảng phấn – Hypocrea pulvinata

Nấm mảng trắng, nấm mảng phấn – Hypocrea pulvinata

Nấm mảng trắng, nấm mảng phấn – Hypocrea pulvinata phát triển mạnh khi độ ẩm không khí quá cao, mưa dầm, ánh sáng yếu, giàn lan không thông thoáng gió và đặc biệt là không xử lý giá thể kỹ trước khi ghép lan.

Trước đây, giới nấm (Fungi) được xếp chung là thực vật, tuy nhiên hiện nay, giới nấm được tách riêng và trở thành 1 trong 5 giới của thế giới sinh vật (giới khởi sinh, giới nguyên sinh, thực vật, nấm, động vật). Tóm lại là với khoảng 1,5 triệu loài nấm, chúng vừa giống động vật lại vừa giống thực vật, và khoa học cũng mới mô tả được khoảng 69.000 loài.

Theo CÁC NHÀ NẤM HỌC thì họ lại chia ra làm nhiều kiểu, và nấm mảng trắng (mảng phấn) này nằm trong kiểu NẤM LỚN.

Theo kinh nghiệm cá nhân tôi thì nấm ký sinh này nhanh làm mục giá thể, làm mất thẩm mỹ giò lan, và khi nó bao phủ rễ cũng không làm chết rễ, tuy nhiên khi nó bong ra thì kéo theo rễ cũng bong ra luôn.

Nó phát triển mạnh khi độ ẩm không khí quá cao, mưa dầm, ánh sáng yếu, giàn lan không thông thoáng gió và đặc biệt là không xử lý giá thể kỹ trước khi ghép lan.

Nói thật là nếu bạn lười biếng thì kệ nó cũng không sao. Còn nếu nó phát triển quá dày, bạn có thể dùng móng tay bóc từng mảng ra cũng nhanh thôi.

Có nhiều các để xử lý loại nấm này, ví dụ các loại thuốc gốc đồng như Coc85, Đồng Clorua, CopperZinc, Boocđô…. Tuy nhiên là theo tài liệu tôi đọc thì hạn chế dùng đồng vì đồng quá mạnh sẽ ảnh hưởng không tốt lắm tới rễ và hoa của lan (tùy giống lan).

Cách khác là pha thuốc diệt nấm và vi khuẩn rồi phun mạnh lên mảng nấm, ướt đều mảng nấm, sau đó cắt nước, tránh mưa khoảng 2 ngày thì từ từ mảng nấm cũng khô lại và từ từ bong ra. Ví dụ pha Starner + Ridomilgold.

Các tôi thường dùng nhất là pha Physan 20 với liều cao hơn 3-5 lần ghi trên bao bì (thường là 4ml thuốc với 1 lít nước) rồi ngâm chìm chỗ bị nấm vào 5-10 phút. Hoặc là phun đi rồi phun lại rồi lại phun đi lượt nữa, thật đều và đẫm lên chỗ có nấm (phun qua 1 lượt, 10 phút sau phun lại, 10 phút sau phun lượt nữa). Dĩ nhiên là cắt nước và che mưa ít nhất 2 ngày.

Và có 1 cách khác cũng rất hiệu quả là chế phẩm sinh học HÙNG NGUYỄN ĐÀ LẠT. Tôi thực nghiệm rồi mới dám chia sẻ với các bạn.

Nếu với nấm mảng phấn ít thì ta pha 1ml với 1 lít, xịt đi xịt lại là vài ngày sau sẽ ổn. Tuy nhiên mảng trắng nhiều và dày thì bạn phải pha liều đậm đặc gấp 3-6 lần như bao bì cho thì mới hiệu quả. Thậm chí là bạn nên ngâm luôn cả giò lan vào chậu dung dịch chế phẩm. Bật mí nhỏ 1 chút về cơ chế của chế phẩm tiêu diệt nấm đó là làm mất cân bằng môi trường trong và ngoài tế bào làm nấm chết đi. Vậy bạn hãy suy nghĩ về số lượng tế bào càng nhiều thì càng cần nhiều chế phẩm, và phải ngấm vào nhiều thì mới hiệu quả cao.

Nói chung thì xử lý giá thể tốt và giàn thông thoáng thì nấm tự hết.

Bạn phải lưu ý là:

– Thử thuốc trên 1 giò rồi hãy làm đại trà, đây là nguyên tắc sống còn vì không phải lan gì cũng chịu được thuốc nồng độ cao.

– Tùy mức độ nặng nhẹ, nhiều ít của nấm mà pha thuốc nồng độ thấp hay cực cao.

– Tôi luôn khuyến khích nên dùng tay nhẹ nhàng bóc nấm thì vẫn là thân thiện môi trường nhất. Vì có đôi lúc tôi có vài chục giò bị nấm, ngồi bóc 1 tí là xong ngay ấy mà.

– Nếu bạn không làm vệ sinh triệt để toàn vườn, thì dăm bữa nửa tháng sau nấm lại mọc đầy, khi đó đừng nói thuốc không hiệu quả nhé.

Read More

Nấm bồ hóng Capnodium citri

Nấm bồ hóng Capnodium citri

Nấm bồ hóng lại chia làm 2 loại, đối với lan hầu như chỉ bị loại nấm có tên là Capnodium citri gây ra, một loại khác là Bệnh muội đen bồ hóng do nấm Melola Commixta gây ra.


Ở mặt trên của lá và mặt dưới của lá, trên vỏ giả hành, bẹ lá, kẽ lá… bị phủ đều một lớp bồ hóng (như muội than), màu đen, không tạo thành từng đốm riêng biệt (đây là sự khác biệt với loại nấm bồ hóng thứ 2 là những đốm tròn màu đen riêng biệt và từ từ lan rộng do nấm Meliola commixta gây ra).

Khi lấy tay, lây giẻ lau hoặc dùng nước để rửa thì lớp bồ hóng này sẽ hết, trả lại cho chỗ vừa lau màu xanh tự nhiên vốn có của nó (thực ra nó xanh nhạt hơn một chút).

Loài nấm này sống hoại sinh trên lớp mật do các loài rầy rệp, nhện đỏ… tiết ra (trong chất bài tiết của chúng). Chúng không tấn công vào mô của cây nên không ảnh hưởng trực tiếp cho cây. Tuy nhiên, do chúng phát triển dầy đặc phủ kín các bộ phận xanh của cây nên sẽ ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, từ đó sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển bình thường của cây, khiến cho cây còi cọc, yếu sức, ra hoa kết trái ít, dẫn đến làm giảm năng suất của vườn lan, tức là chúng gián tiếp gây hại.

Như vậy, muốn hạn chế bệnh bạn chỉ cần phòng trừ các loại rầy rệp trên cây bằng một số loại thuốc trừ sâu như Supracide, Suprathion, Bian, Bi- 58, Sumi-alpha, Applaud, Applaud-Mipc, DC-Tron Plus, các loại thuốc trị nhện đỏ… thì nấm sẽ chết, tuy nhiên chết nhưng nó vẫn bám đen thui giò lan à!

Cũng có thể dùng máy bơm nước có áp suất mạnh tia xịt vòi nước vào chỗ có rầy rệp, nhện và lớp bồ hóng bu bám cũng sẽ có tác dụng tiêu diệt và rửa trôi bớt rầy, rệp và lớp bồ hóng trên cây. Để hạn chế nấm bồ hóng có thể sử dụng thêm thuốc. Tuy nhiên các này áp dụng cho lan thì không hay lắm, áp dụng cho cây công nghiệp và cây ăn trái thì tốt hơn.

Cách đơn giản nhất, hiệu quả nhất và thân thiện môi trường nhưng lại mất nhiều thời gian nhất chính là: Pha 2-5ml nước rửa chén với 1 lít nước lã, sau đó phun ướt đều 2 mặt lá, ướt đều chỗ bị nấm bám vào, rồi chờ 1 lát cho nấm ngấm nước rửa chén, ta sẽ phun nước rửa bớt đi nếu vườn quá nhiều lan và nấm bám ít. Còn nếu chỉ 1 vài chục giò bị nấm, thì tốt nhất là dùng khăn mềm nhúng ướt và ngồi lau từng chiếc lá, từng cọng giả hành.

Tôi vẫn hay làm vậy khi lan bị 1 đợt nhện đỏ tấn công và khí hậu khô. Phải kiên nhẫn lau từng chiếc lá, tuy nhiên cũng không lâu lắm đâu, 1 ngày lau được cả trăm giò là bình thường.

Read More

Thối nâu do vi khuẩn Pseudomonas

Thối nâu do vi khuẩn Pseudomonas

Ban đầu là những đốm nhỏ màu xanh lá cây hơi nhạt hơn khu vực xung quanh, sau đó những đốm này mở rộng ra và hợp lại với nhau thành những chấm hoặc những khoang vùng bệnh màu nâu hoặc đen, những vết này khô đi và lõm hẳn xuống.

Tác nhân vi khuẩn Pseudomonas (Cụ thể là Acidovorax (syn. Pseudomonas))

Triệu chứng: Những điểm nhỏ ngậm nước có thể xuất hiện bất cứ khu vực nào của lá. Ban đầu là những đốm nhỏ màu xanh lá cây hơi nhạt hơn khu vực xung quanh, sau đó những đốm này mở rộng ra và hợp lại với nhau thành những chấm hoặc những khoang vùng bệnh màu nâu hoặc đen, những vết này khô đi và lõm hẳn xuống. Xung quanh có thể là VẦNG HÀO QUANG MÀU VÀNG hoặc VÀNG NHẠT hoặc XANH NHẠT tùy giống lan, vầng hào quang này có thể chỉ bao xung quanh đốm nâu (đen) nhưng có khi lan rộng ra cả chiếc lá (ĐÂY CHÍNH LÀ ĐẶC ĐIỂM NHẬN DẠNG ĐẶC TRƯNG CỦA BỆNH THỐI NÂU VI KHUẨN để phân biệt với bệnh đốm do nấm. Đốm do nấm thường không LÕM ĐEN VÀ CÓ VẦNG HÀO QUANG RÕ RÀNG).

Tuy nhiên mọi thứ chỉ là tương đối nếu giả sử lan nhà bạn bị cùng 1 lúc cả nấm và vi khuẩn tấn công thì chỉ có mang chiếc lá đi xét nghiệm mới biết chính xác được. Vì biểu hiện của bệnh thối nâu do vi khuẩn và đốm đen do nấm Cercospora khá giống nhau. Lúc này lại phải xét tới các yếu tố khác như độ lõm của vết đốm, màu sắc của quầng hào quang… Nói chung là rất phức tạp và ngay cả các chuyên gia cũng đôi khi còn nhầm lẫn. Vậy điều duy nhất bạn có thể làm là xịt cả thuốc trị nấm và vi khuẩn cùng 1 lúc (ví dụ trộn Topsin M với Kasumin).

Nó giống như việc bạn ăn bánh mỳ và uống nước mía, sau đó bị đau bụng. Thật sự là không thể biết do bánh mỳ hay nước mía hay cả hai nếu ta không xét nghiệm cái bánh và ly nước. Việc lúc này không phải là chờ kết quả xét nghiệm mà là cấp cứu kịp thời tống cả nước mía và bánh mỳ ra khỏi cơ thể.

Vi khuẩn gây bệnh thối nâu này nhiễm vào lan theo nhiều cách, có thể là từ miệng, chân của côn trùng, từ các vết xước, từ khí khổng của lá…. Ta cần tìm nguyên nhân sau đó sẽ đi giải quyết nguyên nhân và giải quyết vi khuẩn. Ví dụ khi lan bị nhện đỏ cắn, vi khuẩn sẽ xâm nhập vào lá sinh ra bệnh, bạn chỉ phun thuốc trị nấm và khuẩn Pseudomonas mà không hề chú ý tới nhện. Thì có ích gì đâu? Cứ cho là vết bệnh cũ khỏi thì sẽ lại có vết bệnh mới ngay thôi.

THUỐC CHỮA THỐI NÂU DO VI KHUẨN PSEUDOMONAS

– Physan 20 là 1 giải pháp người Mỹ thường dùng, tuy nhiên hàng Việt Nam thì hiệu quả hơi thấp. Dùng để phun hoặc ngâm phòng bệnh thì tốt. Nếu bạn không có thuốc gì khác ngoài Physan thì tốt nhất nên ngâm luôn cả giò lan trong thuốc 10 phút, phun không hiệu quả lắm.

– Hydrogen peroxide chính là ÔXY GIÀ sát trùng vết thương, ta có thể khều với 1 cây kim vết đốm, sau đó nhỏ trực tiếp Oxy già vào. Nếu vẫn chưa hiệu quả sau vài lần thì bạn có thể chuyển dùng sang các loại thuốc bên dưới.

Trong số các loại thuốc trị khuẩn thì loại nào cũng trị được vi khuẩn Pseudomonas, nhưng không phải loại nào cũng dùng tốt cho tất cả các loại lan. Ví dụ như Poner (Streptomycin) tốt nhưng nếu có lan Vanda thì sẽ làm cây chậm phát triển. Hay thuốc Kasuran hoặc New Kasuran rất tốt để diệt nấm và khuẩn, nhưng do thuốc có chứa hợp chất Đồng nên sẽ ảnh hưởng xấu tới rễ của các giống lan trong chi Hoàng Thảo (Dendrobium) nếu bạn xịt liên tục với hàm lượng hơi cao 1 chút.

CHỐT:

– KASUMIN 2L – Hoạt chất: Kasugamycin 2% (ƯU TIÊN LOẠI NÀY NHẤT, chính xác là ưu tiên hoạt chất Kasugamycin % càng cao càng tốt)

– STARNER 20WP – Hoạt chất Oxolinic acid 20%

Lưu ý: Cùng 1 loại nấm hoặc khuẩn nhưng khi chúng phát bệnh ra trên từng giống lan lại có kiểu hình khác nhau, điều này đòi hỏi bạn phải soi kỹ từng hình và trồng nhiều giống lan cộng với sự trải nghiệm nghề lan của tháng năm cuộc đời.

Read More

Thối mềm thối nhũn do vi khuẩn Erwinia

Thối mềm thối nhũn do vi khuẩn Erwinia

Các bọng nước, dịch khuẩn trên lá và có các quầng loang vàng xung quanh, vết bệnh sẽ từ từ lan tới thân, rễ, giả hành. Vết loang do nấm nhìn có vẻ rất KHÔ RÁO chứ không ướt như do vi khuẩn

Tác nhân: Vi khuẩn Erwinia

Triệu chứng: Các bọng nước, dịch khuẩn trên lá và có các quầng loang vàng xung quanh (QUẦNG LOANG VÀNG NHƯ KIỂU NHỎ 1 GỌT NƯỚC LÊN GIẤY VÀ NÓ NGẤM VÀO TỜ GIẤY RỒI LOANG RA XUNG QUANH. ĐÂY CHÍNH LÀ ĐIỂM ĐẶC BIỆT ĐỂ TA PHÂN BIỆT VỚI THỐI DO NẤM PHYTOPHTHORA VÀ PYTHIUM. Vết loang do nấm nhìn có vẻ rất KHÔ RÁO chứ không ướt như do vi khuẩn). Vết bệnh sẽ từ từ lan tới thân, rễ, giả hành.

Thật là khó khăn để dùng từ ngữ giúp các bạn hiểu ý tôi muốn truyền đạt là cái gì. Thôi thì các bạn chịu khó bị bệnh vài chục giò lan và cay đắng soi xét để tự rút ra vậy!

Tóm lại là bị vi khuẩn thì quầng nhìn rất ướt át, còn nấm thì quầng có vẻ khô ráo.

Đặc điểm nhận dạng đặc trưng là có mùi THỐI, MÙI THỐI RẤT KHÍ CHỊU, NỒNG NẶC (chứ không như thối do nấm Phytophthora và Pythium).

Trên các chi lan khác nhau, bệnh sẽ có biểu hiện khác nhau 1 chút. Vì KHÔNG PHẢI trên giống lan nào Vi khuẩn Erwinia tấn công cũng sinh ra NHŨN – MỀM NHŨNG NHƯ BÁNH ĐA NGÂM NGƯỚC. Đa số các trang mạng của Việt Nam chỉ chú trọng vào chi Ngọc Điểm và chi Hồ Điệp khi bị vi khuẩn này tấn công sinh NHŨN nên mọi người gọi nó là THỐI NHŨN.

– Trên lan thuộc chi HỒ ĐIỆP bệnh phát triển rất nhanh chóng và lá có thể NÁT NHŨNG HOÀN TOÀN sau 2-3 ngày. Vi khuẩn xâm nhập qua các vết xước, vết rách, vết côn trùng cắn và chích hút, hoặc các KHÍ KHỔNG của lá.

– Trên chi lan Dendrobium xuất hiện các vết bọng nước vàng sau đó thành màu đen trũng xuống.

– Trên Vanda xuất hiện các mảng bệnh vàng nâu hơi mờ và từ từ đậm dần rồi chuyển sang màu đen. Khi bạn bóp lá ra, day day cho nát rồi ngửi sát mũi sẽ thấy mùi thối rất nồng đậm (tôi ăn quả đắng này nhiều rồi nên tôi rất chú trọng việc nhận biết bệnh này, kinh nghiệm thực tế chứng minh rằng đôi lúc đôi mắt không hiệu quả bằng 2 lỗ mũi).

– Đối với lan Hài, vết đốm bệnh có thể bắt đầu ở mọi vị trí của lá, đặc biệt là gần gốc là, kẽ lá non rồi lan dần lên trên chóp lá. Ban đầu là điểm ngậm nước màu nâu vàng nhưng sau đó thành màu nâu đỏ và trũng xuống. Lá những giống hài mọng nước thì dễ nhận thấy hơn so với lá của các giống hài lá ráp, lá mỏng và cứng. Vấn đề này cá nhân tôi thấy rằng thực sự là khó cho các bạn, rất khó để nhận định nó là nhiễm vi khuẩn hay nhiễm nấm. Kinh nghiệm thực tế như sau: Mang 2 chậu hài bị bệnh giống y như nhau rồi phun 1 bên là thuốc vi khuẩn, 1 bên là thuốc nấm (ví dụ Antracol, không dùng Aliette hoặc Nano Bạc vì Aliette và Nano Bạc ngoài trị nấm lại trị cả khuẩn) sau 1 tuần, cây nào chết cây nào sống bạn sẽ nhận ra ngay thôi –> ĐÓ CHÍNH LÀ KHOA HỌC THỰC NGHIỆM. Nếu bạn không dám làm như tôi thì tốt nhất là pha chung cả thuốc nấm và thuốc khuẩn xịt 3 lần là tẹt ga ngay.

– Trên chi lan Hoàng Hậu (Hoàng Hậu, Hoàng Xà – Thịnh Vượng) thì lá có điểm ngậm nước màu nâu, sau đó sẽ khô đi và chuyển sang màu đen lõm.

CHỐT: Lan gì cũng vậy, vết ngậm bọng nước màu vàng nâu đen, loang ướt át, bóp chảy dịch khuẩn mùi thối –> Thối mềm do vi khuẩn Erwinia.

CHỮA BỆNH:

– Cách ly ngay cây bị bệnh ra khỏi giàn.

– Cắt bỏ đoạn lá bệnh, cắt xa 2-3cm vết bệnh với dụng cụ vô trùng bằng Physan 20. Thật ra là không cần cắt cũng vẫn có thể chữa cho chỗ bệnh khô lại, tuy nhiên sẽ có 1 hoặc vài cái lỗ, vài cái sẹo nhìn cũng không ra gì. Bạn nào có đủ khả năng vá lại được chiếc lá bị thủng, lành lặn gần như ban đầu thì sẽ có khả năng làm rạng danh tổ quốc!

– Giảm độ ẩm trong vườn, không tưới với vòi phun áp suất cao và không bón phân nhiều đạm.

– Bôi vôi hoặc bôi thuốc diệt nấm như Ridomilgold pha sền sệt sau đó phun thuốc diệt khuẩn khắp vườn và ướt đều mặt lá, giá thể.

– Trên chi lan Hoàng Hậu (Hoàng Hậu, Hoàng Xà – Thịnh Vượng) thì lá có điểm ngậm nước màu nâu, sau đó sẽ khô đi và chuyển sang màu đen lõm.

CHỐT: Lan gì cũng vậy, vết ngậm bọng nước màu vàng nâu đen, loang ướt át, bóp chảy dịch khuẩn mùi thối –> Thối mềm do vi khuẩn Erwinia.

CHỮA BỆNH:

– Cách ly ngay cây bị bệnh ra khỏi giàn.

– Cắt bỏ đoạn lá bệnh, cắt xa 2-3cm vết bệnh với dụng cụ vô trùng bằng Physan 20. Thật ra là không cần cắt cũng vẫn có thể chữa cho chỗ bệnh khô lại, tuy nhiên sẽ có 1 hoặc vài cái lỗ, vài cái sẹo nhìn cũng không ra gì. Bạn nào có đủ khả năng vá lại được chiếc lá bị thủng, lành lặn gần như ban đầu thì sẽ có khả năng làm rạng danh tổ quốc!

– Giảm độ ẩm trong vườn, không tưới với vòi phun áp suất cao và không bón phân nhiều đạm.

– Bôi vôi hoặc bôi thuốc diệt nấm như Ridomilgold pha sền sệt sau đó phun thuốc diệt khuẩn khắp vườn và ướt đều mặt lá, giá thể.

Các bạn nên lưu ý rằng tài liệu của nước ngoài họ rất đề cao Physan 20, tất cả các bệnh khuẩn họ đều khuyên dùng Physan 20. Tuy nhiên Physan bán tại Việt Nam thì chất lượng không thể mang để so sánh với Physan 20 của Mỹ được. 01 chai Physan 20 nửa lít của Mỹ là 352 ngàn còn hàng Việt Nam, trên bao bì cũng ghi là U Ét A (USA) mà có giá 146 ngàn nửa lít. Trong chai Physan 20 của Mỹ có khoảng 10 hợp chất, còn bao bì của ta có 1 hợp chất duy nhất nhưng nồng độ cao thôi. Tôi nói cái này để các bác đừng có ẢO TƯỞNG VỀ SỨC MẠNH.

Read More

Phòng trừ bệnh cho lan vào mùa mưa

Phòng trừ bệnh cho lan vào mùa mưa

Phòng trừ bệnh cho lan vào mùa mưa là vô cùng cần thiết, nó ngăn chặn và hạn chế rất lớn sự xâm nhập của bệnh vào vườn lan, giảm thiệt hại do bệnh gây lên cho lan. Trong quá trình trồng lan đặc biệt phong lan cứ mỗi mùa mưa đến là một mùa mà người trồng lan phải lo lắng vì dịch bệnh.


1. Thiết kế giàn lan đúng tiêu chuẩn Phòng trừ bệnh cho lan

Việc đầu tiên để phòng trừ sâu hại và các loại bệnh trên lan chính là thiết kế một giàn lan chuẩn khoa học và phù hợp với điều kiện tự nhiên của nơi bạn sống.

- Nếu giàn lan quá thấp (ví dụ dưới 3m), sẽ rất nóng và hầm hơi, bí, không khí kém lưu thông, khi đó lan của bạn rất dễ bị nấm khuẩn gục ngọn teo thân, đốm lá...

- Nếu diện tích trồng lan hẹp thì giàn càng phải cao

- Treo lan cách lưới càng xa thì lan càng được mát mẻ, treo sát lưới thì khả năng lan bị hấp chín, vàng lá, héo rũ dù bạn có tưới vài lần 1 ngày cũng là bình thường. ên cho cây lan cách lưới che nắng ít nhất 1,2m và tốt nhất là 1,5m nếu bạn ở vùng nóng.

Điều kiện sinh trưởng của lan treo giàn

- Độ ẩm trong vườn quá cao và không thông thoáng chính là môi trường lý tưởng của nấm và khuẩn sinh sôi nảy nở. Các loại nấm khuẩn gây bệnh thán thư, đốm mắt cua, đốm nâu, thối đen thân, thối nhũn... phát triển mạnh khi độ ẩm không khí cao.

- Độ thoáng: khi bắt đầu mùa mưa, bạn nên treo giò lan xa nhau ra (thường thì khoảng cách bằng 0,5 - 1 lần kích thước giò, ví dụ giò đường kính giò lan là 50cm, thì nên treo cách nhau ít nhất 25cm, tốt nhất là 50cm). Vừa tránh va đập vỡ chậu khi gió to, đỡ lây bệnh cho nhau và tạo độ thoáng cho vườn.

- Chất liệu giàn tốt nhất nên làm bằng thép không rỉ hoặc tuýp nước hoặc thép nhúng kẽm, tuy mắc nhưng chắc chắn, bền. Đảm bảo sên không thể leo lên chậu lan của bạn được. Nếu làm bằng tre, tầm vông, gỗ thì sên, ốc... sẽ leo lên giò lan rất dễ dàng. Ngoài ra nước rỉ ra từ ống tre nứa cũng chính là ổ nấm khuẩn hại lan.

2. Xử lý giống trước khi trồng để phòng trừ bệnh cho lan

Sau khi mua về dù là trồng lan ra chai hay bóc rừng hoặc thay chậu thì bắt buộc phải xử lý giống cho cẩn thận. Nếu mua về mà chỉ cắt rễ, lá dập nát sơ sơ rồi ghép ngay, không xử lý ngâm thuốc gì cả. Tỷ lệ lan chết rất cao (trung bình 30%, thậm chí có lô chết 80% - Hải Yến, Bạch Hỏa Hoàng, Thanh Hạc...).

Bạn nên ngâm lan của bạn trong dung dịch Physan 20 liều 1ml pha 1 lít nước để diệt nấm khuẩn trong 10-15 phút.
Khi bạn mang ra để ráo nước rồi ngâm các chất kích thích ra rễ nảy chồi sau đó ghép thì tỷ lệ lan bị thối nhũn là rất thấp.
Bạn có thể thay thế Physan20 bằng Nano bạc hoặc Benkona.

3. Bón phân cho lan

Bón phân cân đối chính là cách phòng bệnh hiệu quả nhất. Làm cây lan to mập rất dễ, chỉ cần đạm nhiều thì giả hạc to phát triển tốt. Tuy nhiên tế bào biểu bì sẽ ít và thành tế bào rất mỏng manh, vi khuẩn và nấm xâm nhập 1 cách đơn giản dễ dàng.

Chính bởi vậy, nếu bạn trồng vài chục giò hay vài trăm giò không vì kinh doanh, thì chỉ nên dùng NPK các chỉ số đều hoặc gần bằng nhau là ổn hơn cả (Ví dụ NPK 20-20-20Te của Growmore) hoặc phân tan chậm của Nhật 14-13-13, và 10-15 ngày phun một lần.

4. Xử lý giá thể phòng trừ bệnh cho lan

Xử lý giá thể quyết định thành bại của giò lan. Nếu bạn không muốn bị cỏ dại, sên nhớt, nấm khuẩn, nấm trắng ký sinh... tấn công cây lan thì phải xử lý kỹ. Tốt nhất vẫn là ngâm Physan hoặc đun sôi trong 15 phút hoặc ngâm nước vôi 2-4 ngày sau đó rửa lại.

Nếu vùng bạn mưa dầm nhiều ngày thì nên chọn giá thể thoáng như vỏ thông, dớn vụn đá, viên đất nung hoặc dớn bảng, lũa.
Nếu giàn chuẩn và chế độ phòng bệnh tốt thì mới nên chọn rêu hoặc dớn cù lần xay hoặc dớn trắng Chile nếu không lan sẽ thối hết rễ và mầm.

5. Tìm hiểu kỹ đặc tính của giò lan bạn trồng

Tùy mỗi loài lan mà ta có chế độ chăm sóc khác nhau. Nếu cho chúng vào điều kiện không thuận lợi, thì nhất định chúng sẽ kém phát triển hoặc bệnh tật. Vì thế khi mua lan về, bạn phải tìm hiểu xem giống lan đó:

- Ăn nắng bao nhiêu phần trăm %.

- Nên sống khô hay thích ướt.

- Nên che nilon hay không che.

- Nên bón nhiều hay bón ít.

- Thích mát hay thích nóng.

- Thích gió nhiều hay đứng gió.

6. Quy trình xử lý bệnh hại trên cây lan

-  Nếu lan đã bị bệnh, nên cách ly ngay, mang mầm bệnh ra khỏi vườn. Ngừng tưới nước (1-2 ngày sau khi phun thuốc) và ngừng bón phân để xử lý triệt để bệnh, sau đó mới mang ra giàn chăm sóc lại bình thường.

- Luân phiên phun Nano bạc hoặc Benkona hoặc Agrifos 400 liều như trên bao bì. Cứ 15-30 ngày 1 lần vào mùa ít mưa và 7-15 ngày 1 lần vào mùa mưa.

- Cứ 2 tháng 1 lần phun thuốc phòng diệt bọ trĩ, nhện đỏ, kiến đen có cánh, ruồi vàng, cuốn chiếu, gián, muỗi, rệp... một lần. Các loại thuốc như (Movento + Pesieu; SK Enspray 99 + Fendona; thuốc sinh học tự chế từ Tỏi Ớt Gừng...). Tốt nhất nên có lưới quây che chắn côn trùng bay vào giàn. Các vết chích, giữa, hút và đẻ trứng của côn trùng chính là cánh cửa chào đón nấm và vi khuẩn.

- Chu kỳ 2 tháng 1 lần rải bả sên nhớt 1 lần.

Trên đây là toàn bộ giải pháp phòng trừ bệnh cho lan và cách khắc phục, xử lý lan bị bệnh. Bạn cần phải kết hợp toàn bộ 6 yếu tố để đem lại hiệu quả cao nhất cho cây trồng được phát triển tốt nhất.

Read More

Thuốc trị thối nhũn trên lan đa thân hiệu quả

Thuốc trị thối nhũn trên lan đa thân hiệu quả

Nắng mưa thất thường là điều kiện lý tưởng cho mầm bệnh phát triển, đặc biệt là bệnh thối nhũn trên lan đa thân. Đây là căn bệnh phổ biến và gây tổn hại nhất đến giò lan của bạn. Vì vậy phòng và điều trị thối nhũn trên lan là rất cần thiết đối với người chơi lan trong thời tiết sáng nắng chiều mưa như hiện nay.


Biểu hiện của bệnh thối nhũn trên lan đa thân

Mức nhẹ: Dễ nhận thấy cây sẽ bị héo lá, ủ rũ ở mức nhẹ, lá cây vàng xuất hiện những vết lốm đốm, loang lổ, sau thâm dần và có biểu hiện thối.

Mức nặng: Cây héo, lá vàng vào những vết loang lổ chuyển sang màu nâu đen, lấy tay chạm vào thì có nhớt, mùi khó chịu. Gốc cây và ngọn cây tương tự cũng chuyển từ màu xanh sang màu vàng, nâu, nặng hơn là thối, gây thiệt hại rất lớn.

Nếu ko chữa kịp thời: các thân của cây sẽ thối hết và vô phương cứu chữa.

 

Phòng bệnh lan bị thối thân như thế nào?

Sử dụng giá thể phù hợp cho cây, nên chọn giá thể thoáng, giữ đủ ẩm nhưng cũng thoát nước nhanh cho cây. Các giá thể nên dùng là gỗ nhãn, vải, vú sữa, dớn bảng, dớn trụ, vỏ thông. Không nên lót quá nhiều rêu hay dớn vào gốc dễ gây úng nước và thối rễ cho cây.

Với những ngày mưa dầm, nên di chuyển cây vào chỗ không mưa, thoáng gió; nếu mưa ít thì không cần thiết.

Sau cơn mưa dài hoặc định kì nên sử dụng thuốc phun cho cây tránh nấm bệnh và vi khuẩn.

Tránh tưới cây vào giữa trưa nắng gây tổn thương, bỏng cây. Tránh tưới cây vào đêm muộn dễ gây đọng nước rất nguy hiểm cho lan, đặc biệt là lan long tu và phi điệp.

Treo giò lan nơi thoáng gió để hạn chế mầm bệnh và không bị đọng nước quá lâu.

 

Chữa bệnh thối nhũn trên lan đa thân như thế nào?

Việc đầu tiên bạn nên xem lại giá thể và chế độ tưới nhé. Nếu giá thể của bạn trồng không khô thoáng thì rất dễ gây úng nước và thối gốc.

Nếu giá thể bẩn sẽ khiến bệnh thối nhũn trên phong lan đa thân lây lan cực nhanh.

Bạn nên gỡ toàn bộ cây lan ra và cắt phần thối đi. Khi cắt hãy dùng bông gòn tẩm Physan 20SL bôi vào vết cắt và đợi khô, sau đó bôi keo liền sẹo cho khô. Sau 1 tiếng, khi vết thương đã khô bạn tiến hành pha thuốc trị thối nhũn cho cây và ngâm cả cây lan vào trong khoảng 20 đến 30 phút cho ngấm. Bạn treo ngược chúng lên treo vào chỗ thoáng, tránh mưa nắng. Sau 2-3 ngày phun lại 1 lần nữa với liều lượng bằng 1/2 chỉ định. Lưu ý suốt quá trình đó không được tưới nước.

Khi thấy vết bệnh đã lành thì bắt đầu tưới phun sương giữ ẩm cho cây. Có thể sử dụng kèm thuốc kích rễ và canxi cho cây với liều lượng nhẹ. Nếu bạn thấy cây lan đã ổn định bạn tiến hành sử dụng giá thể mới và ghép lại cây như trồng mới nhé. Nếu chăm tốt chỉ sau 1 tháng là cây lan đa thân của bạn đã có thể bắn rễ và phát triển bình thường.

Nếu như giá thể của bạn sạch và thoát nước tốt, bạn xử lý phong lan bị thối nhũn như sau:

Nếu bệnh thối nhũn trên lan đa thân nhẹ:

Bạn nên ngưng hẳn tưới nước, pha dung dịch thuốc trị thối nhũn cho lan theo đúng liều lượng. Cách 2-3 ngày phun lại 1 lần với liều nhẹ là khỏi. Treo giò lan chỗ thoáng gió và tránh nắng. Khi cây đã cứng cáp trở lại thì tưới bình thường, mang ra giàn thích nghi dần với nắng.

Nếu bệnh thối nhũn nặng:

Ngưng hẳn tưới nước. Cây có biểu hiện thối ngọn thì dùng dao tem cắt hết phần thối đi, dùng bông gòn tẩm thuốc Physan 20SL bôi vào vết cắt rồi để khô. Sau khi vết cắt đã khô bạn dùng keo liền sẹo hoặc sơn móng tay bôi vào rồi để khô cho vết cắt tránh được nước hoàn toàn. Ngoài vết cắt, bất kì vết thương hở nào bạn cũng nên bôi thuốc và xử lý như vết cắt đó.

Lưu ý khi sử dụng Physan 20SL chữa bệnh thối nhũn

Khi vết cắt khô thì sử dụng thuốc đặc trị thối nhũn, pha đúng liều lượng hướng dẫn vào chậu, sau đó ngâm ngập cả giò lan vào, chừng khoảng 20-30 phút thì vớt cây ra, treo vào chỗ thoáng gió, tránh nắng mưa. Để nguyên 2 ngày không được tưới giò cho cây.

Đến khi bạn thấy giá thể khô, bạn tiến hành phun lại thuốc trị thối nhũn cho phong lan với liều lượng nhẹ một lần nữa. Tiếp tục để cho thuốc khô, sau đó ta tiến hành phun sương giữ ẩm đều cho cây bằng thuốc kích rễ và canxi kết hợp nếu có để cây lan có thể ổn định. Khi thấy cây phát triển ổn định thì treo ra giàn cho ăn nắng dần dần.

Trường hợp cây bị thối gốc 1 phần ko thể chữa trị được thì nên cắt bỏ thân ra, dùng dao cắt các vết thối nhũn sau đó bôi keo liền sẹo. Ngâm cả phần gốc và ngọn đã cắt vào chậu thuốc pha sẵn. Phần gốc này treo cách ly, nếu có mắt ngủ có thể nảy kei. Thân đã cắt nên giữ lại để ươm kei. Nếu bệnh quá nặng gốc thối hết, bạn đã hết cơ hội cứu chữa và nên giữ lại phần kei để ươm mà thôi. Nếu là lan đa thân không có giá trị, ươm kei cũng tốn công sức mà thành quả chẳng được gì, bạn chỉ nên vất đi và cách ly với vườn lan để tránh mầm bệnh phát triển.

Khi bệnh đã nặng như vậy, mầm bệnh rất dễ lây lan ra cả vườn, vì thế bạn nên dùng thuốc thối nhũn phun với liều lượng theo chỉ dẫn để phòng bệnh cho lan. Các loại thuốc thối nhũn tôi thường dùng là Physan 20 SL, Starner 20WP, Ridomil Gold 68WG, Poner 40TB.

Đây là 4 loại thuốc trị thối nhũn cho lan có tính kháng khuẩn cao, tác dụng nhanh nên sử dụng.

Bệnh thối nhũn trên lan đa thân này lan truyền, lây lan rất nhanh nên mọi người chú ý theo dõi cây, nếu có dấu hiệu lan bị thối nhũn nên chữa trị kịp thời tránh hậu quả đáng tiếc nhé!

Read More

Cách điều trị bệnh thối nhũn trên phong lan đơn thân

Cách điều trị bệnh thối nhũn trên phong lan đơn thân

Bệnh thối nhũn trên phong lan đơn thân là căn bệnh rất dễ gặp phải kể cả những người mới chơi lan hay những người chơi lan lâu năm. Đây là căn bệnh gây thiệt hại rất lớn đến giò lan cũng như cả vườn lan nếu không được chữa trị kịp thời. Vậy khi lan bị thối nhũn cần phải xử lý như thế nào, cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!


Biểu hiện bệnh thối nhũn trên phong lan đơn thân

Khi cây bắt đầu nhiễm bệnh, lá cây xuất  hiện 1 số chấm nhỏ như bị bỏng. Dưới điều kiện ẩm ướt, những chấm nhỏ này lan dần khiến lá cây chuyển sang màu vàng, nặng hơn có thể thấy ngọn cây bị thối, nhũn. Rễ cây chuyển sang màu vàng nâu, nặng có thể là thối đen. Những chỗ bệnh này động vào sẽ cẩm thấy nhớt nhớt và có mùi rất khó chịu.

Căn bệnh thối nhũn rất phổ biến ở những cây lan có lá mọng nước, nhất là trên các cây hồ điệp công nghiệp hoặc lan đai châu,…

 

Nguyên nhân gây ra bệnh thối nhũn

Nhiều người lầm tưởng rằng thừa nước là nguyên nhân khiến cây lan bị bệnh nhưng tác nhân gây bệnh lại do 1 loại vi khuẩn có tên là  Erwinia Carotovora xâm nhập vào các vết thương cơ giới của cây. Dưới điều kiện độ ẩm cao, vi khuẩn này có thể nhanh chóng lây bệnh cho các bộ phận của cây.

Như vậy, đổ ẩm lớn chỉ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập phá hoại cây mà thôi. Điều này cũng lý giải vì sao cùng một loại lan mà có cây độ ẩm lớn nhưng không mắc bệnh, có cây nhiễm bệnh rất nặng dưới độ ẩm vừa phải. Đặc biệt, thối nhũn xảy ra ở những cây lan có lá hoặc giả hành mọng nước, trong quá trình vận chuyển bị dập nát. Khi trồng vết dập nát chưa lành mà dính nước là điều kiện lý tưởng cho bệnh thối nhũn phát triển.

 

Cách phòng tránh thối nhũn trên cây lan:

Hạn chế tưới cây lan vào giữa trưa: Lúc này cây đang có nhiệt độ cao, nếu bạn tưới thêm nước vào thì chỉ 1 thời gian sau cây sẽ được đốt nóng dưới ánh mặt trời khác gì luộc lan đâu. Cây tổn thương sẽ là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn xâm nhập.

Tưới nước vừa đủ: Đừng chăm lan quá tới mức cứ gặp là tưới nhé. Lan ưa ẩm nhưng không phải lúc nào cũng ướt là tốt. Hạn chế tưới vào đêm muộn để tránh cây bị úng nước.

Giá thể trồng lan phải phù hợp, thoáng cho rễ cây thoát nước và trao đổi khí. Đối với loại lan đơn thân thì giá thể thích hợp nhất là gỗ và lũa. Ngoài ra nếu trồng chậu cần phải để ý giá thể không được giữ nước quá và phải thông thoáng.

Cách điều trị thối nhũn cho phong lan đơn thân

Khi phát hiện cây phong lan bị thối nhũn, việc đầu tiên là ngưng hẳn tưới nước cho cây, gỡ cây ra khỏi giá thể.

Đối với hồ điệp nếu đang trồng chậu dớn cần phải tháo bỏ toàn bộ dớn, lấy kéo cắt toàn bộ phần rễ bị bệnh.

Với các loài lan khác cũng cần cắt hết phần rễ và lá bị bệnh đi. Sau đó dùng keo liền sẹo, sơn móng tay hoặc vôi ăn trầu bôi vào vết bệnh. Treo ngược vào chỗ thoáng gió, tránh nắng, tránh nước khoảng 1 ngày cho vết cắt lành lại.

 

Sử dụng thuốc điều trị thối nhũn hòa vào chậu nước theo chỉ định trên bao bì, sau đó ngâm toàn bộ cây lan vào khoảng 10-15 phút, vớt ra lại treo ngược lên cho thuốc khô dần. 2-3 ngày sau pha thuốc với liều lượng nhẹ bằng 1/2 chỉ định phun sương cho lan. Khi thấy cây lan đã bắt đầu cứng cáp, vết bệnh khô thì hòa nước có Vitamin B1 tưới dạng phun sương cho cây lan. Một thời gian sau cây hết bệnh, rễ bắt đầu nhú là ta có thể ghép vào giá thể cho lan.

Những loại thuốc được sử dụng điều trị thối nhũn là: Physan 20 SL, Starner 20WP, Ridomil Gold 68WG … Ngoài ra còn rất nhiều loại thuốc trị thối nhũn khác nhưng đây là 3 loại thuốc tôi đã sử dụng và thấy tác dụng nhanh, hiệu quả rõ rệt.

Read More

Hướng dẫn cách điều trị bệnh rỉ sắt trên cây lan

Hướng dẫn cách điều trị bệnh rỉ sắt trên cây lan

Hẳn nhiều người mới chơi lan đều không ai có đầy đủ những kinh nghiệm để nhận biết và chữa trị bệnh cho lan nhanh chóng. Bệnh rỉ sắt trên cây lan hiện nay khá phổ biến nhưng không phải ai cũng biết. Vậy bệnh rỉ sắt là gì, cách chữa bệnh rỉ sắt cho lan như thế nào cho hiệu quả cao?


Hẳn nhiều người mới chơi lan đều không ai có đầy đủ những kinh nghiệm để nhận biết và chữa trị bệnh cho lan nhanh chóng. Bệnh rỉ sắt trên cây lan hiện nay khá phổ biến nhưng không phải ai cũng biết. Vậy bệnh rỉ sắt là gì, cách chữa bệnh rỉ sắt cho lan như thế nào cho hiệu quả cao?

Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, bệnh rỉ sắt có thể khiến cho cây rụng lá, kiệt sức và suy giảm năng suất. Đối với cây lan, bệnh rỉ sắt khiến cho cây mất giá trị thẩm mĩ, suy giảm sức sống, nặng có thể là chết cây.

Nguyên nhân gây ra bệnh rỉ sắt trên lan

Bệnh rỉ sắt trên cây lan do nấm Phragmidium mucronatum gây nên.

Thông thường, bệnh rỉ sắt thường xuất hiện vào đầu mùa xuân và khoảng đầu tháng 8 đến tháng 12 âm lịch, bệnh phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết có độ ẩm cao (> 80%), lá cây lan ẩm ướt và nhiệt độ thích hợp từ 18 – 25 độ C.

Trong không khí, các bào tử nấm lan truyền từ tàn dư cây bệnh còn sót lại, nhiệt độ thích hợp và độ ẩm cao khiến cho chúng phát triển nhanh chóng lan và lan ra cả giàn lan.

Dấu hiệu nhận biết bệnh rỉ sắt

Lúc đầu trên lá xuất hiện những điểm nhỏ màu hơi vàng nổi gờ, sau đó vết bệnh to dần, ở giữa màu vàng nâu thẫm xung quanh có quầng vàng hẹp, vết bệnh mở rộng đường kính tới 2 mm.

Điểm gờ nhỏ phía dưới lá là khối bào tử nấm, còn mặt trên lá chỗ vết bệnh có màu vàng nâu. Vết bệnh biểu bì vỡ tung để khối bào tử hạ màu hồng nâu tung ra ngoài, chung quanh vết bệnh có quầng vàng hẹp. Khối bào tử thường lộ rõ ở mặt dưới lá, còn mặt trên thể hiện vết bệnh màu nâu vàng, nhưng cũng có khi khối bào tử hạ xuất hiện cả hai mặt.

Chữa bệnh rỉ sắt cho lan thế nào để có được hiệu quả cao

Bệnh rỉ sắt do nấm gây nên, chính vì thế những loại thuốc trị nấm cho lan bạn đều có thể sử dụng. Một số loại thuốc có thể dùng để chữa bệnh rỉ sắt cho cây lan có thể kể đến như TOPSIN M, CARBENZIM 500FL, MANCOZEB, NATIVO 750WG, Copper-Zinc 85WP, Copper-B 75WP, Vizincop 50BTN, Anvil,…

Trong các loại thuốc trị bệnh rỉ sắt trên, cá nhân tôi thấy 2 loại thuốc sử dụng hiệu quả nhất và phổ biến nhất đó chính là Topsin M và Anvil 5SC.

Anvil 5SC trị thối lá non, ngọn và rỉ sắt khá tốt. Với thành phần Hexaconazole 50g/L,  Anvil có thể trừ bệnh phổ rộng, tiêu diệt nấm bệnh thông qua cơ chế ngăn cản sinh tổng hợp Ergosterol (chất cấu tạo nên màng tế bào nấm bệnh), nấm bệnh sẽ bị cô lập và ngừng phát triển do chúng không hình thành được tế bào mới. Anvil được mô cây hấp thu nhanh, chuyển vị và lưu dẫn mạnh nên kiểm soát nấm bệnh nhanh chóng, hiệu quả và kéo dài bằng cơ chế vừa phòng vừa trị bệnh. Đây là loại thuốc được nhà vườn sử dụng phổ biến nhất. Anvil được bán với giá cả hợp lý, hiệu quả nhanh, phí ship cực rẻ. Tôi cũng đặt mua Anvil loại to tại đây để dùng dần cho giàn lan của mình. Chi tiết, bạn có thể xem thêm tại đây

Topsin M: Thuốc lưu dẫn, nội hấp, đặc trị nhiều loại nấm gây bệnh trên nhiều cây trồng khác nhau. Chuyên trị vàng lá, thán thư, rỉ sắt, đen thân, đốm nâu, thối rễ…

Phòng bệnh rỉ sắt cho lan: Phòng bệnh cho lan sẽ giúp cây được khỏe mạnh, tránh được những thiệt hại sau khi cây mắc bệnh. Một số cách để phòng bệnh rỉ sắt rất hiệu quả có thể kể đến như:

Dọn sạch sẽ giàn lan: Không chỉ để phòng bệnh rỉ sắt, dọn dẹp sạch sẽ giàn lan có thể đảm bảo một tiểu khí hậu lý tưởng cho cây phát triển, tránh được những mầm bệnh ủ, đồng thời tăng thêm giá trị thẩm mỹ cho giàn lan.

Tiêu hủy hoàn toàn những mầm bệnh trong vườn: Những mầm bệnh phát sinh chủ yếu từ cây rừng mua về và từ cây bệnh trong vườn lây lan. Chính vì thế bạn cần phải đảm bảo tiêu hủy hết những mầm bệnh này bằng cách phun thuốc phòng bệnh mỗi tháng.

Sử dụng nấm trichoderma để phòng ngừa mầm bệnh: Nấm đối kháng trichoderma là loại nấm cực rẻ, cực hiệu quả cho người trồng lan phòng ngừa các loại nấm gây hại. Sử dụng nấm trichoderma hiện nay là phương pháp trồng lan có sự cộng sinh nấm có lợi giúp cây khỏe mạnh, lớn nhanh, sức đề kháng tốt.

Read More

Các loại virus gây hại trên lan

Các loại virus gây hại trên lan

Virut hoa lan ký sinh trong tế bào và sinh trưởng theo cách tự bản của chúng, vì thế khi cây nhiễm bệnh sẽ không có loại thuốc đặc trị, vì thế chỉ có thể cải thiện vệ sinh môi trường, nâng cao kỹ thuật phòng chống virut.

Virut là loại sinh vật ký sinh có kích thước rất nhỏ, phải dùng kính hiển vi điện tử mới có thể nhìn thấy được. Virut có các dạng hình cầu tròn, hình đạn pháo, hình gậy dài hoặc hình sợi. Virut không phải hình thành từ việc hút các dưỡng chất trong tế bào hoa lan mà nó sinh trưởng nhờ cách tạo từ các bản sao.

Trong hoa lan virut gần như hủy hoại thể diệp lục trong tế bào, làm tế bào mất xanh, gây trở ngại cho quá trình đồng hóa của tế bào, khiến tổ chức tế bào bị úa vàng và hoại tử. Virut hoa lan ký sinh trong tế bào và sinh trưởng theo cách tự bản của chúng, vì thế khi cây nhiễm bệnh sẽ không có loại thuốc đặc trị, vì thế chỉ có thể cải thiện vệ sinh môi trường, nâng cao kỹ thuật phòng chống virut.

Một số biểu hiện bệnh trên lan

Theo nghiên cứu hiện nay có khoảng 20 loại virut gây hại hoa lan. Trong đó có những loại thường gặp như:

Virut gây bệnh hoa lá trên lan Cymbidium: Cymbidiummosaic virus
Virut gây bệnh đốm vòng trên lan Cymbidium: Cymbidiumringspot virus
Virut gây bệnh đốm nhỏ trên hoa lan: Orchidfleck virus
Virut gây bệnh đốm vòng trên lan: Odontoglossumringspot virus
Virut gây bệnh trên lá lan Vanda: Vandamosaicvirus
Virut gây bệnh trên lá hoa cỏ: Tobacocomosaivirusorchidstrain
Virut gây bệnh hoa lá trên dưa chuột: Cucumbermosaic virus
Virut gây bệnh đốm vòng trên cà chua: Tamatoringspot virus
Virut gây bệnh đốm vàng trên lan hồ điệp: Phalaenopsischloroticspot virus

Virut gây bệnh trên lan thường chỉ gây bệnh cho loại lan nhất định, tuy nhiên có vài loại virus đồng thời gây hại trên cả cây lan khác mà chỉ xuất hiện triệu chứng bệnh của một loại virus. Cũng có trường hợp có cùng một loại virus gây bệnh cho các loại cây khác nhau và xuất hiện triệu chứng khác nhau.

Khi bị virus tấn công lan sẽ có những biểu hiện như: hoa, lá biến màu, có vân, đốm khô hoặc đốm vòng hoại tử, dị dạng. Chủ yếu bệnh xuất hiện trên phiến lá, nhưng các phần phát bệnh, hình thái đốm bệnh và mức độ biểu hiện tùy thuộc vào loại virus, loại hoa nhiễm bệnh, thời kỳ sinh trưởng, nhiệt độ môi trường khác nhau và có biến đổi.

Triệu chứng bệnh có khi ở phần giữa, phần gốc lá, đầu mút lá, giữa gân lá, viền lá. Hình dạng vết bệnh cũng không thống nhất, có vết chỉ có một chấm, có vết dạng viên, có khi là cả một đoạn lá, có khi là một đốm bệnh. Mức độ đốm bệnh cũng không giống nhau, khi nhiệt độ không khí thấp, triệu chứng bệnh không biểu hiện rõ, khi nhiệt độ cao thì rõ rệt.

Khi đưa cây vào trồng để ngăn ngừa virus cần ngâm tất cả cây con vào thuốc kháng virus trong 2 tiếng. Các dụng cụ sử dụng như dao cần ngâm trong Formalin hơn 2 tiếng, hoặc dùng lửa hơ qua vài giây để khử độc. Sau khi trồng, mỗi lần tưới nước đều phải pha loãng dung dịch thuốc kháng virus để tưới, mỗi tháng tưới 1 lần, 2 năm sau nếu không có triệu chứng bệnh virus thì mới có thể chăm sóc như những cây khỏe.

Để phòng virus ngoài việc bón phân, tưới nước, phun thuốc giống các mầm cây khỏe, còn phải phun giấm gạo pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:250 lần, mỗi mùa phun lần lượt 1 lần Apirin, dung dịch kích thích sinh trưởng. Hiện nay, vẫn chưa tìm ra được loại thuốc đặc trị tận gốc virus hoa lan, nhưng đã có vài loại thuốc có thể khống chế virus trong thời gian ngắn.

Một số bệnh do virus gây ra ở lan và cách phòng trị:

Bệnh hoa lá ở lan

Biểu hiện: Bệnh hoa lá ở lan hay còn gọi là bệnh đốm hoại tử hoa lan, là một trong những bệnh virus phổ biến trên thế giới hiện nay.

Sau khi nhiễm bệnh 3 tháng, chồi mới sẽ xuất hiện, đốm héo vàng, cùng với sự phát triển của lá, đốm ngày càng rõ và chuyển thành đốm hoại tử màu nâu hoặc nâu xám. Sau khi nhiễm bệnh 6 tháng, trên lá non xuất hiện khu vực màu xanh nhợt nhạt có các sợi dài và mảnh. Sau 6 tháng bị bệnh, ở mặt sau của lá bệnh cũ xuất hiện đốm đen và vết sợi, bệnh nặng thì lá non có thể xuất hiện đốm hoại tử.

Cách phòng trị: Khi phát hiện bệnh thì nên dọn sạch, đốt các cây bị bệnh, trong khu vực có bệnh các vật gián tiếp như: chậu, than bùn, sỏi đá cần đem khử độc trong nhiệt độ cao. Khi tách gốc hoặc thay chậu nên khử trùng tay và dụng cụ sử dụng.

Bệnh đốm vằn hoại tử

Biểu hiện: Hay còn gọi là bệnh chấm nhỏ hoại tử, thường phát bệnh trên phiến lá, trên cá thể bị hại mặt lá lúc đầu xuất hiện vân đốm mờ, tế bào thịt lá vỡ, xuất hiện đốm nhỏ màu nâu vàng lõm. Khi nghiêm trọng xuất hiện đốm bệnh nâu đen có chút sắc đỏ, vân đốm không có hình dạng cụ thể và dài mảnh, lẫn với đốm vòng.

Cách điều trị: Giữ vệ sinh môi trường, khi tách cây thì tay và dụng cụ cần phải vệ sinh bằng xà phòng để rửa và khử độc. Khi phát hiện mầm bệnh thì dọn sạch mầm bệnh ở lá già, khô héo, tiến hành tiêu hủy để tránh mầm bệnh lây lan.

Bệnh đốm vòng
Biểu hiện: Hay còn gọi là bệnh đốm vòng hoại tử, là một trong những loại bệnh virus thường gặp nhất ở lan. Trên phiến lá cây bệnh xuất hiện đốm vàng hóa hoại tử hoặc chấm hoại tử, cả cây khô héo, nhỏ và thấp.

Cách phòng trị: Làm sạch các thể bị bệnh, không dùng cá thể bị bệnh làm cây gốc để nhân giống, thông qua tổ chức nuôi dưỡng sản xuất mầm lan không có virus. Tăng cường quản lý hàng ngày, bón phân hợp lý nhằm thúc đẩy sự phát triển của cây. Khi tách cây hoặc thay chậu bạn nên cẩn thận tránh làm tổn thương phiến lá, ngăn chặn truyền bệnh do cọ xát và qua nhựa cây. Đối với cây bị bệnh nên phun Dimethoate 40% pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:800 lần, hoặc 75% Phoxim pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:1.000 lần.

Read More

Một số bệnh có tính lây nhiễm do nấm và vi khuẩn ở lan

Một số bệnh có tính lây nhiễm do nấm và vi khuẩn ở lan

Bệnh có tính lây nhiễm là một loại bệnh do kí sinh gây ra, kí sinh không ngừng sinh sôi nên bệnh sẽ nhanh chống lây lan sang các chậu lan khác nếu bạn không có biện pháp phòng trừ kịp thời. Sau đây là một số bệnh gây hại trên lan cho bạn có thể tham khảo:

1. Bệnh nấm



Bệnh thối đen hoa lan đa số bắt nguồn từ sau lõi lá của những gốc non, sau khi bị lây lan, đầu tiên là xuất hiện những đóm màu nâu tím có viền vàng ở trên mặt lá, dần dần lan rộng ra thành từng mảng, ở giữa những đóm lớn lâu ngày có màu nâu đen hoặc màu đen, khi dùng tay ấn xuống những vết này thường thấy chảy nước, sau đó sẽ biến thành mềm và đen, không lá sẽ bị thối và rụng xuống.

Khi vi khuẩn nấm kí sinh trên hoa lan sẽ dẫn đến các biểu hiện như thối mục, đốm gỉ, cây đột nhiên chết, khô héo, chết đồng loạt,…

Biện pháp phòng trừ

– Trong quá trình trồng phải giữ cho thoáng khí, tránh ẩm ướt sẽ rất dễ phát sinh mầm bệnh gây hại.

– Khi phát hiện bệnh cần cắt bỏ các bộ phận nhiễm bệnh, có thể đốt hoặc chôn sâu để tránh lây lan mầm bệnh.

– Dùng đồng sunphat với liều lượng 0,1-0,2% để phun hoặc dùng Captan 50% pha loãng với nước theo tỷ lệ 1.400 – 500 lần, hoặc dùng rượu sát trùng. Phun ướt toàn bộ bồn, cứ 1-2 ngày phun thuốc một lần, phun liên tục 2 lần.

2. Bệnh dịch trên hoa lan.

Bệnh này thường do nấm Phytophora palmivora và nấm Phytophora cactorum gây nên.

Biện pháp phòng trừ

– Cắt bỏ những lá bị bệnh

– Nên trồng lan ở những nơi thoáng mát, tránh ẩm ướt.

– Định kỳ phun dự phòng Fumei 50%pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:1.000- 150 lần.

3. Bệnh đốm lá lan

Đây là một trong những bệnh hại phổ biến nhất ở cây lan, bệnh đóm lá lan có rất nhiều loại trong đó có các loại phổ biến như Nipanduomaobaoye, bệnh đốm tán, đốm lá cứng, đốm mốc lá.

Cách phòng trị: Mùa đông nên làm sạch nơi trồng lan, cắt bỏ lá héo, lá bệnh, phun mỗi lần từ 1-3 dung dịch lưu huỳnh – vôi hoặc pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:1.000 lần 50% thuốc bột Carbendazim. Cắt bỏ những lá bệnh; để lan ở những nơi thông thoáng, nếu mới chỉ có một ít đốm thì có thể dùng đầu kim đã khử trùng châm vào các nốt bệnh, sau đó bôi thuốc Dermonistat.

4. Bệnh nấm xám

Bệnh nấm xám hay còn gọi là bệnh thối hoa, bệnh thường phát hiện trên hoa, chủ yếu gây hại trên cánh đài, cánh hoa, cuống hoa, có lúc gây hại trên phiến lá và thân. Thời kì đầu xuất hiện bệnh có những đốm đục nhỏ có nước, đốm bệnh chuyển sang màu nâu, có lúc xung quanh đốm bệnh có màu trắng hoặc hồng phấn nhạt. Khi hoa bắt đầu héo tàn, đốm bệnh sinh trưởng rất nhanh, cánh hoa bị thối rửa và biến thành màu nâu đen.

Cách phòng trị: Điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm môi trường hợp lý, đặc biệt là vào đầu đông đầu xuân nhiệt độ thấp, độ ẩm cao, nếu trồng hoa trong phòng cần tăng nhiệt độ, thông gió, khi tưới nước nên tránh tưới lên hoa, nên tưới vào ban ngày để nước nhanh chống được bay hơi. Cắt bỏ những bông hoa bị bệnh để tránh lay ban mầm bệnh.

5. Bệnh thối rễ lan

Hay còn gọi là bệnh vàng lá, bệnh héo úa, phát bệnh trong môi trường độ ẩm vừa và cao, vi khuẩn bệnh xâm nhập từ phần gốc cây, dần phát triển lên trên, sinh ra các độc tố làm cây héo và chết.

Cách phòng trị: Bạn nên chú ý thông gió và chiếu sáng, tăng sức đề kháng cho cây, chú ý ngắt bỏ những lá bị bệnh, dùng 75% Chlorothalonil pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:600 lần; hoặc 65% Amobam pha loãng với nức theo tỷ lệ 1: 500-700 lần để phun xả hoặc ngâm, hoặc dùng 1% dung dịch Bordeaux, 70% Topsin – M pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:1.000 lần.

Read More

Những bệnh thường gặp trên lan dendro

Những bệnh thường gặp trên lan dendro

Lan Dendrobium là loại lan rất đẹp và phổ biến ở nước ta hiện nay. Đây là loại lan tương đối dễ chăm sóc, tuy nhiên cần phải chú ý một số bệnh sau

I. Một số bệnh phổ biến trên lan Dendro:

1. Bệnh thối rữa do nhiểm khuẩn do vi khuẩn Erwinia carotovora

Bệnh thường do vi khuẩn Erwinia carotovora gây ra, còn gọi là thối nâu. Bệnh này làm hoa lan dễ héo úa và làm các tế bào của lá dần chết đi, đưa dến hiện tượng rụng lá và thối rữa.

Triệu chứng rất dễ nhận biết:

Vết bệnh ban đầu màu nâu nhạt, hình tròn, mọng nước. Sau đó, vết bệnh đậm dần lên và lan ra cả giả hành. Khi bạn cắt lá của lan, sẽ ngửi thấy một mùi hôi khó chịu của tế bào chết của lá.

Cách xử lý trên lan dendro: Khi phát hiện bệnh này cần cách ly chúng với những chậu lan “khỏe mạnh” khác bởi vi khuẩn có thể lay lan qua những công cụ cắt tỉa, qua nước văng trong khi bạn tưới chúng.

2. Bệnh đốm nâu trên hoa do vi khuẩn Curvularia eragrostidis

Bệnh do vi khuẩn Curvularia eragrostidis. Hầu hết hoa lan thuộc họ Dendrobium dễ mắc phải bệnh này. Bệnh gây ra những đốm nâu nhỏ trên cánh hoa lan. Những đốm này khó nhận biết, ngoại trừ lan của bạn có màu trắng sáng. Bệnh này khó kiểm soát và  dễ phát sinh vào những ngày mưa.

Vì thế chúng ta chỉ có thể phòng tránh và nếu chẳng may lan của bạn bị mắc phải bệnh này thì nên đặt chúng trong những mái che kiên cố để giảm thiểu tình trạng này.

3. Bệnh thối chồi non do vi khuẩn Phytophthora parasitica

Bệnh do vi khuẩn Phytophthora parasitica gây nên. Bệnh này có thể gây ra cái chết hàng loạt chồi non hoặc lá mới mọc. Triệu chứng dễ thấy là hiện tượng các lá non đột nhiên chuyển sang màu nâu và dần chết đi. Sự đổi màu này từ từ di chuyển sang thân, làm thân cây đồi sang màu nâu đen.

Khi lan mắc phải bệnh này thì chồi non mới mọc dễ bị úa và chuyển hoàn toàn sang màu đen. Bệnh dễ lay lan trở lại thân rễ và gây ra tình trạng tương tự cho các chồi non khác nếu không phát hiện kịp thời. Tuy nhiên bệnh này chỉ xay ra với lan Vanda và Cattleya trong họ Dendrobium.

4. Bệnh héo thân rễ bởi vi khuẩn Sclerotium rolfsii.

Bệnh gây nên bởi vi khuẩn Sclerotium rolfsii. Triệu chứng của bệnh này là hiện tượng tàn lụi nhanh chóng và héo úa  các tế bào thân, rễ và lá của hoa lan. Tuy nhiên bệnh này lại tấn công đầu tiên vào các bộ phận phía trên của thân lan, làm héo úa và dần lan sang các bộ phận phía dưới.

Đặc thù của bệnh này là sự hiện diện của các đốm nhỏ màu vàng kem và đốt nâu trên thân cây. Mỗi đốt này chính là mộ nguồn lây bệnh truyền nhiễm nên khi phát hiện chúng ta cần cách ly với các loại chưa mắc bệnh khác và tiến hành loại bỏ.

5. Bệnh đốm lá  bởi vi khuẩn Guignardia spp

Bệnh gây nên bởi vi khuẩn Guignardia spp, Phyllosticta spp. Triệu chứng của bệnh này là sự xuất hiện của các chấm nhỏ đen 2 bên của mép lá. Khi chúng phát triễn hơn sẽ hình thành nên những nốt mụn nhỏ, đây chính là những công cụ chứa bào tử mầm mống gây bệnh nặng hơn. Bệnh nếu không phát hiện sơm sẽ gây ra hiện tượng vi khuân dần làm chết hết các tế bào của lá, và làm lan mất hết toàn bộ lá.

Khi phát hiện thấy lá nào trên thân cây có hiện tượng bộc phát bệnh cần tiến hành cắt bỏ lá đó và tiêu hủy ngay.

6. Bệnh héo viền lá  Colletotrichum gloeosporioides

Bệnh gây ra bời vi khuẩn Colletotrichum gloeosporioides (Glomerella cingulata). Đây được xem là bệnh nhẹ nhất ảnh hưởng đến lan. Khi lan mắc bệnh này thì chỉ bị để lại những di tích là những viền héo màu xám đen xung quanh lá, và theo thời gian chúng có thể tự hục hồi lại được. Bệnh gây ra bởi vi khuẩn truyền sang từ những dụng cụ làm vườn, bị côn trùng cắn, máy móc trang thiết bị làm tổn thương…khi bị tổn thương,các tế bào xung quanh lá bị nhiễm khuẩn và chuyền dần sang màu đen.

Thấy xuất hiện các vòng nâu xung quanh viền lá. Bệnh này không cần điều trị, chỉ cần chú ý chăm sóc kỹ trong giai đoàn này để giúp chúng mau phục hồi trở lại.

7. Bệnh do nấm trên phong lan

- Bệnh đen thân cây con: Vết bệnh xuất hiện ở gốc thân hoặc cổ rễ, có màu nâu, sau đó lan dần làm khô đoạn thân gần gốc và cổ rễ, vết bệnh chuyển sangmàu đen. Lá chuyển sang màu vàng, cong dị hình. Cây con bị bệnh thường chết sau 2 – 3 tuần, trong căn hành thường có vệt màu tím hay hồng nhạt. Bệnh do nấm Fusarium oxysporum gây ra.

- Bệnh đốm lá: Vết bệnh thường có hình thoi hoặc hình tròn nhỏ màu xám nâu, xuất hiện ở mặt dưới lá. Bệnh làm vàng lá, dễ rụng, cây sinh trưởng kém. Bệnh do nấm Cercospora sp. gây ra.

- Bệnh thán thư: Vết bệnh thường có hình tròn nhỏ, màu nâu vàng, xuất hiện từ mép lá, chóp lá hoặc giữa phiến lá, kích thước trung bình 3 – 6mm. Giữa vết bệnh hơi lõm có màu xám trắng, xung quanh có gờ nhỏ màu nâu đỏ, trên mô bệnh có nhiều chấm nhỏ màu đen. Bệnh do nấm Colletotrichicm gloeosrioides gây ra.

- Bệnh thối hạch: Xuất hiện trên gốc thân, vết bệnh màu vàng nhạt, chuyển dần sang màu vàng nâu, thân cây teo tóp, lá vàng, nhăn nheo, cây sinh trưởng yếu, bệnh nặng sẽ gây chết cây. Bệnh do nấm Sclerotium rolfsu gây ra.

- Bệnh đốm vòng trên cánh hoa: Vết bệnh nhỏ, màu đen hơi lõm, hình tròn có vân đồng tâm. Bệnh gây hại chủ yếu trên hoa làm hoa kém màu sắc và mau tàn. Trên mô bệnh thường có lớp nấm màu đen, gặp điều kiện nóng ẩm kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến cả bộ lá. Bệnh do nấm Alternaria Ap gây ra.

- Bệnh đốm nâu trên cánh hoa: Vết bệnh ban đầu là một chấm nhỏ màu nâu, hơi lồi, về sau lan rộng thành đốm lớn màu nâu nhạt. Bệnh làm hoa mất giá trị. Bệnh do nấm Curvularia eragotidis gây ra.

- Bệnh thối đen ngọn: Vết bệnh ban đầu là một điểm nhỏ, ủng nước, có màu nâu đen. Bệnh gây hại chủ yếu trên lá non, ngọn và chồi cây lan làm cho đỉnh bị thối nhũn lan dần xuống dưới làm lá và cuống lá bị thối, dễ rụng. Bệnh có thể gây thành dịch trong điều kiện ẩm độ cao với nhiệt độ khoảng 20 độ C. Bệnh do nấm Phytopthora palmivora gây ra.

- Bệnh đốm lá: Ban đầu vết bệnh là một đốm nhỏ màu vàng hơi lõm, phát triển dần theo chiều dọc của lá và về sau có hình bầu dục, ở giữa có màu trắng xám, xung quanh có màu nâu đen. Giữa mô bệnh và mô lành có một quầng màu nâu đỏ. Bệnh do nấm Phyllosticta sp gây ra. Ngoài ra, trên cây hoa lan còn có một số dạng bệnh khác như bệnh tàn cánh hoa do nấm Botrytis cinerea, bệnh thối trắng rễ do nấm Rhizoctonia solani, bệnh đốm vàng do nấm Cercospora dendrobii gây ra….. Còn có một số bệnh gây ra bởi các nguyên nhân điều kiện môi trường hoặc dinh dưỡng khoáng.


8. Côn trùng gây hại
- Bọ trĩ: (Thripspalmi và Dichromothrips Corbetti): Là loại côn trùng nhỏ, có màu vàng nhạt. Chích hút trên trên lá non để lại những đốm vuông màu vàng sáng, sau chuyển dần sang màu nâu đen. Chích hút trên cánh hoa để lại những vết chích trong suốt và có một chấm vàng ở giữa.

- Nhện đỏ: Là một dạng ve ký sinh, di chuyển nhanh, lúc nhỏ có màu vàng cam, khi trưởng thành có màu đỏ. Khi chích hút chúng để lại trên lá, hoa những đốm nhỏ màu nâu. Thường phổ biến trong những vườn lan thiếu chăm sóc hoặc bị khô hạn kéo dài.

- Rệp: Đây là loại côn trùng gây hại phổ biến trên nhiều vườn lan, thường tập trung chích hút ở lá non, chồi non, đầu rễ, phát hoa, chồi hoa, làm cho cây phát triển còi cọc, hoa bị rụng cuống hoặc không nở. Rệp chích hút tạo thành những vết vàng nâu hoặc thâm đen. Sản phẩm bài tiết của chúng tạo điều kiện cho nấm than đen phát triển, nhất là trong điều kiện mưa ẩm kéo dài. Phổ biến nhất là:

+ Rệp xanh đen: Pleotrichophorus chrysanthemi Theobald.
+ Rệp nâu đen: Macrosiphoniella sanbornici Gillette.
+ Rệp xanh: Coloradoa rufomaculata Wilson
– Sâu hại: Có nhiều loại sâu hại, nhưng thường gặp là sâu khoang (Spodoptera sp), thường cắn phá chồi non, phát hoa non.

– Ốc sên, ốc nhớt: là các loài nhuyễn thể, thường tập trung cắn phá vào ban đêm. Các đoạn rễ non, cây non, chồi, phát hoa là những mục tiêu cắn phá chính của các loài nhuyễn thể.

II. Biện pháp phòng trừ

- Khi phát hiện trong vườn lan bắt đầu có những cây bị nhiễm bệnh phải theo dõi và xác định cụ thể nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp phòng chống thích hợp.

- Đối với các biểu hiện do nấm bệnh gây ra, tùy theo từng đối tượng gây bệnh mà chọn lựa phương pháp cũng như loại thuốc phòng trừ. Một số thuốc phòng chống có thể dùng như sau:

- Bệnh do nấm phấn trắng và gỉ sắt: Có thể dùng các loại
+ Score 250ND: 2 – 3 ml/bình phun 8 lít
+ Anvil 5SC: 3 – 4 ml/bình phun 8 lít

- Bệnh thối đen ngọn, đốm lá…: Có thể dùng các loại:
+ Aliette 80NP: 20 gr/bình phun 8 lít
+ Ridomil MZ 72 WP: 20 gr/bình phun 8 lít
+ Daconil 500 SC15 gr/bình phun 8 lít

- Bệnh thán thư, đốm lá, thối hạch, mốc xám hại hoa….Có thể dùng:
+ Topsin M 70 WP 5 – 10 gr/ bình phun 8 lít
+ Benlate20 gr/bình phun 8 lít

- Bệnh lở cổ rễ, nấm gây hại trong giá thể: Có thể dùng:
+Anvil 5 SC 3 – 4 ml/ bình phun 8 lít
+ Rovral 50 Wp10 gr/bình phun 8 lít

- Côn trùng gây hại:
+ Bọ trĩ: Dùng Decis;Danitol; BT….
+ Rệp: Dùng Supracide;Karate; Applaud-Mipe….
+ Sâu khoang: Dùng Decis ; Sumicidin ; Polytrin ;…
+ Ốc sên, ốc nhớt: Rãi vôi gần chậu hoa, đặt bã…
+ Các loại thuốc trừ sâu hại nên dùng theo liều lượng khuyến cáo. Đối với các loại nấm bệnh nên thường xuyên phun phòng bằng các loại thuốc phổ thông như Zineb, Boordeaux, Kasumin….theo định kỳ 7 – 10 ngày lần. Một số dạng bệnh do vi khuẩn gây ra có thể dùng thêm các loại kháng sinh như Streptomocin (100 – 150 ppm) để phòng trừ.

- Qua khảo sát một số vườn địa lan bị hư hại trong những năm gần đây, chúng tôi nhận thấy việc sử dụng giá thể dớn cây đã xay nhuyển, trộn với phân dê làm giá thể chính đang được sử dụng ở hầu hết các vườn địa lan tại Đà Lạt. Giá thể loại này nhanh phân hủy, kết vón và ngậm nước rất cao nên đã gây hư hại 100% bộ rể của cây lan, gây nên hiện tượng thối củ, thối đọt. Bên cạnh đó, một số vườn lan không bảo đảm độ thông thoáng ở đáy chậu nên tình trạng úng giá thể diễn ra càng mạnh mẽ hơn. Khắc phục tình trạng này, tốt nhất là thay mới toàn bộ giá thể sau khi đã tỉa bỏ những củ lan bị hư hại, tỉa rễ hư thối, xử lý bằng Benlate C (ngâm củ, rễ trong dung dịch benlate 25% trong 30 phút, để ráo, trồng và để nơi mát 7 – 10 ngày, sau đó chăm sóc bình thường).

 

Read More

Cách diệt trừ rệp sáp hại lan

Cách diệt trừ rệp sáp hại lan

Đây là giống rệp chỉ có tại Mỹ Châu, sau đó theo các cây lan xuất cảng lan truyền đi khắp thế giới vào thế kỷ thứ 19. Chỉ cần một con rệp cắn vào lá cây để hút nhựa và nhả ra những chất kịch độc sẽ gây ra nhiều đốm mầu vàng, làm cho cây yếu dần và trong một thời gian ngắn chúng sinh sôi nẩy nở sẽ làm cho cây lan còi cọc và chết dần.

Tiến sĩ Paul J. Johnson, Phân khoa nghiên cứu về côn trùng (Insect Research Collection) thuộc trường Đại Học South Dakota cho biết như sau:

Vào năm 1994 các khoa học gia đã tìm thấy tất cả 71 giống rệp có vỏ cứng và mềm bám trên các cây lan và rệp sáp là một giống khó trị và tàn hại nhất trong số 21 giống rệp có vẩy mềm. Giống rệp này đã được khoa hoc gia Victor Antoine Signoret tìm thấy vào năm 1869 tại vườn lan Jardin du Luxembourg tại Paris, Pháp Quốc. Mặc dầu sự tàn hại của nó, nhưng không được ai chú ý đến, mãi cho đến năm 1942 mới được Richard Bohart nghiên cứu một cách tường tận.

Đây là giống rệp chỉ có tại Mỹ Châu, sau đó theo các cây lan xuất cảng lan truyền đi khắp thế giới vào thế kỷ thứ 19. Chỉ cần một con rệp cắn vào lá cây để hút nhựa và nhả ra những chất kịch độc sẽ gây ra nhiều đốm mầu vàng to tới 1 phân và làm cho cây yếu dần và trong một thời gian ngắn chúng sinh sôi nẩy nở sẽ làm cho cây lan còi cọc và chết dần.

Phần lớn những người chơi lan tài tử, trong đó có chính tôi đã là nạn nhân của giống rệp quái ác này. Khi tiên nội bị chứng ung thư và qua đời, vườn lan gần 2000 cây bị bỏ rơi không ai săn sóc trong gần 2 năm trời. Mọi việc tưới bón đều nhờ vào hệ thống tưới nước, bón phân tự động. Khi nỗi buồn đã tạm nguôi ngoai, nhìn vào đám cây vàng úa thì rệp sáp đã tàn phá tới 90% những cây lan mà vợ chồng tôi đã sưu tầm từ 10 năm qua. Những con rệp này bám đầy những cây Cattleya, Laelia, Schomburgkia, Oncidium, Encyclia, Epidendrum, Vanda, Dendrobium chúng không từ một loài nào. Nhưng hình như rệp sáp không mấy ưa thích những cây Paphiopedilum và Phragmipedilum. Tệ hại nhất là những cây Cymbidium, Oncidium và những cây nào có những bẹ lá, rệp không những bám trên lá và còn chui vào nhưng ngõ ngách trong bẹ làm tổ sinh con đẻ cháu trong đó. Hàng trăm cây bị nặng quá không còn hy vọng cứu chữa bị quăng vào thùng rác, những cây còn lại, tôi mang ra cắt bỏ lá, bóc bẹ rồi ngâm vào trong Malathion cũng không diệt trừ được chúng. Sau đó dùng Orthene là một thứ thuốc diệt trùng ngấm vào trong thân lá cây (systemic), mặc dầu hãng chế tạo khuyên phun 4 lần cách nhau khoảng 2 tuần lễ là đủ nhưng tôi đã phun thuốc tới 7-8 lần cũng chỉ vớt một phần nào chứ không tận diệt được.

Sau nhiều lần thử nghiệm với nhiều thứ thuốc khác nhau hay dùng cồn pha với xà phòng và dầu thực vật rệp thỉnh thoảng vẫn còn xuất hiện. Tai hại nhất là rệp đã diệt xong, nhưng nọc độc của rệp vẫn còn tiếp tục xuất hiện trên lá lan mới mọc thành những đốm vàng như trường hợp của cây Coelogyne mooreana (Thanh Đạm Tuyết Ngọc)

Trong bản nghiên cứu Tiến sĩ Paul J. Johnson còn cho hay đời sống của rệp sáp chỉ có khoảng 50 ngày. Rêp mẹ, đẻ khoảng 200 trứng và đẻ xong rồi chết, những cái trứng được che chở trong một vỏ bọc không một thuốc diệt trùng nào vào lọt. Trong vòng một tuần lễ, trứng sẽ nở và những con rệp con sẽ có thể sẽ đẻ trứng trong 3-4 tuần sau tùy theo thời tiết ấm áp hay không. Như vậy chỉ trong một thời gian rất ngắn rệp sẽ sinh sôi nẩy nở mau lẹ. Những con rệp này bò từ lá này sang lá khác, hoặc bị gió thổi từ cây này qua cây khác, nhưng không phải do kiến tha đi vì giống rệp này không tiết ra chất mật mà loài kiến ưa thích như các giống rệp, rầy (Aphid)

Những thuốc diệt trùng thông thường chỉ sát hại được những con rệp, nhưng không thể giết được các ấu trùng còn nằm trong vỏ bọc. Và chỉ vài ngày sau các ấu trùng này lại chui ra khỏi vỏ bọc và tiếp tục sinh sản mau lẹ. Chúng không những sinh sản ở thân, lá, bẹ cây mà còn ở dưới rễ và ngay cả các vật liệu nuôi trồng lan nữa.

Nếu chỉ có một vài cây bị rệp sáp, chuyện diệt trừ rất đễ dàng. Chỉ cần để riêng ra một chỗ và phun thuốc đều đặn là đủ, nhưng nếu có nhiều cây bị rệp đó là chuyện không dễ gì tận diệt trong vòng 3-4 tháng.

Theo các khoa hoc gia có 4 cách diệt trừ:

1. Dùng sâu bọ như Ladybugs, ong, tò vò v.v... nhưng những thứ này không kiểm soát nổi vì rệp sinh sản quá mau lẹ.

2. Dùng các chất không độc hại như xà phòng, cồn, dầu ăn v.v... nhưng dùng nhiều lần những thứ này làm cho lá bị vàng và rụng.

3. Dùng các thuốc có chât hóa học, những chất này có thể độc hại cho con người như Malathion, Orthene, Diazinon v.v... và nếu dùng nhiều rệp sẽ lờn thuốc.

4. Dùng những thuốc có các chất hữu cơ nhưng những chất này không mấy phổ thông, ngoại trừ Neem Oil.

5. Trên thị trường hiện nay có quá nhiều thứ thuốc diệt côn trùng, nhưng chỉ có hiệu quả với các loại rệp xanh, rệp đen (aphids), rệp bông (mealy bugs) v.v...

Theo kinh nghiệm của những người đã từng là nạn nhân của giống rêp quái ác này, muốn tận diệt chúng, cần phải:

1. Vất bỏ những cây đã quá nhiễm nặng, vì khi nọc độc đã ngấm sâu vào trong cây, dù có cứu sống được nhưng cây cũng bị còi cọc.

2. Cắt bỏ các thân cây, củ, lá đã bị nhiễm nặng vì đây là ổ rệp có thể còn sót lại ít trứng.

3. Bóc hết các vỏ bọc thân cây, những bẹ lá quá già thường là những nơi rệp trú ẩn.

4. Lấy bàn chải mềm nhúng vào thuốc diệt trùng chà sát vào những nơi rệp làm ổ.

5. Phun thuốc diệt rệp có chất dầu như Neem oil, Volck oil hay Year Round Spray oil v.v..., bởi vì chất dầu này sẽ làm cho rệp sẽ chết ngạt và ung thối các trứng rệp.

Khi phun thuốc nên vào bưổi chiều hay sáng sớm, không nên phun khi có nắng hay khi nóng tới 100°F (37.78°C), phun cho thật kỹ, từ mặt trên, mặt dưới lá thân cây, bẹ lá và tận gốc rễ. Nếu rệp đã làm ổ trong các chất nuôi trồng, tốt nhất là lấy cây ra khỏi chậu, phun vào gốc rễ rồi đem trồng lại với than, gỗ mới. Cách 1 tuần phun lai một lần và cần phải 4-5 lần mới bảo đảm kết quả phòng khi trứng rệp ơ chỗ thuốc chưa phun tới.

Hy vọng bài này sẽ giúp các bạn một liều thuốc nhức đầu hữu hiệu.

BÙI XUÂN ĐÁNG

Read More